1272-1277 yılları arasında Selçuklu Veziri Fahreddin Sahib Ata’nın oğlu Afyon Sancak Beyi Nasuriddin Hasan tarafından çivi kullanılmadan 40 adet ahşap direk üzerine oturtularak yaptırılan Afyon Ulu Cami ardan geçen yaklaşık 700 yıla rağmen halen dimdik ayakta. Halk arasında ‘çivisiz cami’ olarak bilinen eser mimari yapısı ile de büyük ilgi görüyor.
Afyon Ulu Camii, Selçuklu döneminde yapılan ahşap direkli camiler grubu arasında yer alıyor. Ulu Camii, 40 adet ahşap direk üzerine oturtulduğu için Kırk Direkli Cami olarak da biliniyor. Moloz taş malzemeyle yamuk dikdörtgen biçiminde inşa edilen camiyi dönemin ünlü mimarlarından Emirhac Bey yaptı.
Harim, iri mukarnas başlıklı kırk ahşap direkle dokuz sahına bölünmüş. Ahşap kirişler ve lambriler üzerinde geometrik, bitkisel, yazılı ve figürlü kalem işi süslemeler bulunuyormuş ancak bu süslemelerden çok azı günümüze ulaşabilmiş. Kesme beyaz kireç taşından mihrabı, yalın bir Selçuklu taş işçiliğine sahip. Geometrik motiflerle bezeli ahşap minberi ise Selçuklu ahşap işçiliğinin güzel örneklerinden biri. Afyon Ulu Camii, yüksek nitelikli ahşap ve taş işçiliğinin yanında bezemeli tuğla minaresi ve Selçuklu’dan günümüze ulaşan en eski ahşap direkli camilerden biri olması sebebiyle Anadolu’daki yapı taşlarından biri olarak önemini koruyor.
“Camide adeta bir ahşap ustalığı sergilenmiş”
Cami müezzini Recep Çoban, aradan geçen yüzyıllar içerisinde caminin halen dimdik ayakta olduğunu kaydederek, Selçuklular döneminin ender eserlerinden birisi olduğunu kaydetti. Caminin o dönem yakın bir yerde bulunan esnaflar tarafından yapılan talep üzerine inşa edildiğini ifade etti. Çoban, “Camideki sütunların her biri o dönem bölgede esnaflık yapan kişileri temsilen ayrı ayrı motiflerle yapılmış. Yastık, kiriş, sütun ve döşemeler bir birine geçmeli şekilde yapılmıştır. Adeta bir ahşap ustalığı sergilenmiştir” dedi.
