“Avrupa, Rusya ile gaz ilişkisinde alternatif arıyor”
Küresel ekonomiyi derinden etkileyen Rusya-Ukrayna savaşı, enerji fiyatlarını artırdı. Yavuz Yükselir, “Avrupa Birliği şu an isteksizce olsa da Rus fosil yakıtlarına muhtaç. Ama bu ilişkiyi önce kömür, sonra petrol ve en son olarak da doğalgaz ile bitirmeyi hedefliyorlar” dedi.
Küresel ekonomi Rusya-Ukrayna savaşının olumsuz etkilerini taşımaya devam ediyor. Farklı coğrafyalarda yatırımları bulunan iş adamları sık periyotlarda durum raporu çıkarıyor. Yükselir Grup Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Yükselir, dünya liderlerinin gündemindeki en önemli maddelerden birinin enerji fiyatları olduğunu belirterek, “Özellikle Rusya-Ukrayna savaşı sonrası artan enerji maliyeti yalnızca ekonomileri sarsmakla kalmıyor, aynı zamanda siyasiler için en yüksek oy potansiyeline sahip dar ve orta gelirli hane halkının harcanabilir gelir seviyesini de düşürüyor. Merkez Bankalarının artan enflasyonu dizginlemek için art arda açıkladıkları faiz artışları ise ekonomilerde resesyon ihtimalini arttırıyor. Batı dünyasının liderleri, siyasi istikballerini etkilememesi ve radikal politik hareketlere yol açmaması için enerji fiyatları konusunda yeni politikalar geliştirmeye çalışıyorlar” dedi.
Yükselir, liderlerin bu süreci hasarsız atlatmasının, Rusya ile var olan enerji işbirliklerini sorunsuzca azaltarak bitirmelerine ve yeni başarılı enerji işbirlikleri ortaya çıkarmalarına bağlı olduğunu vurgulayarak, “Birkaç ay önce başlayan, Rusya ile Ukrayna arasındaki savaş, Avrupa ile Rusya arasında onlarca yıl öncesine dayanan enerji ilişkisini önemli ölçüde değiştirdi. Avrupa, Rus enerjisine ihtiyaç duymaya devam ettiği için Rusya ile bir gecede bağlarını koparamayacağını biliyor. Ancak Rusya’nın Avrupa ve küresel enerji sistemindeki rolü sekteye uğradı. Avrupa Birliği şu an isteksizce olsa da Rus fosil yakıtlarına muhtaç. Ama bu ilişkiyi önce kömür, sonra petrol ve en son olarak da doğalgaz ile bitirmeyi hedefliyorlar. Avrupa Birliği için, Rusya’nın gaz arzını her an kesebileceği korkusu göz önüne alındığında, Rusya’ya bağımlı olmak artık tolere edilemez. Dolayısıyla Avrupa bu ilişkiden alternatiflerini bulduğu an çıkmak istiyor” ifadelerini kullandı.
Rusya’nın, küresel enerji sisteminin merkezinde yer alan ülkelerden biri olduğunu vurgulayan Yükselir, “Rusya Yüzde 8’lik pazar payı ile dünyanın en büyük petrol ihracatçılarından biri. Avrupa ülkelerine giden doğalgaz ve kömürün yüzde 45’i ile birlikte petrolün yüzde 25’ini Rusya tedarik ediyor. Avrupa Birliği’nin enerji tedariği anlamında bağımlılığı yanında, Rusya’da enerji ihracatından gelen gelirlere muhtaç. Hidrokarbon ihracatı hala Rusya’nın can damarı. Küresel salgın öncesinde 2019 yılında, petrol ve doğalgaz gelirleri ülkenin federal bütçesinin yüzde 40’ını oluşturuyordu. Aynı zamanda petrol ve doğal gaz ihracatı, 2021 yılında Rusya’nın toplam ihracatının yarısını oluşturuyordu” diye konuştu.
Rusya-Ukrayna savaşı sonrası toksik hale gelen Avrupa Birliği ve Rusya arasındaki enerji ilişkisinin, orta ve uzun vadede hangi tarafa daha az zarar vereceği ise finansman konusu olduğunu söyleyen Yavuz Yükselir “Kısa vadede alternatif müşteri bulma konusu, alternatif tedarikçi bulmaya göre daha kolay görünebilir. Çünkü fiyatlarda verilen iskontolar, ekonomileri hızlıca büyüyen Hindistan ve Çin için cazip olanaklar içeriyor. Savaş öncesi Rus hidrokarbon kaynaklarının yüzde 20’si Çin’e satılıyordu ve Rusya-Çin işbirliği kapasiteyi arttırmak için devamlı ortak projeler açıklıyorlardı. Ancak Rusya’nın enerji ihracatında ağırlık merkezini Doğu’ya kaydırabilmesinin hem coğrafik, hem jeopolitik hem de finansal maliyetleri olduğu açıktır. Mevcut yapılar Avrupa Birliği’ne enerji ihraç etmek üzerineyken, Rusya’nın ihracat altyapısını doğuya kaydırmak için Çin istekli olsa da finansman ve Rus enerjisine koşulsuz güvenme konusunda çekinceleri olacağı nettir” ifadelerini kullandı.
Rusya-Ukrayna Savaşı ve yaşanan son gelişmeler ışığında kısa-orta ve uzun vadede kazanan, az kaybeden ve çok kaybeden ülkeler olacağını belirten Yükselir, “En çok kazananın ABD olacağını düşünüyorum. Tüm bu çatışmanın en büyük galibi, son yıllarda net enerji ihracatçısı pozisyonuna geçen ABD oldu. Avrupa’nın enerji ihtiyacı için Katar, Cezayir ve Azerbaycan gibi ülkeler öne çıkarken, halihazırda enerji ihracatını 2 katına çıkaran ABD şu an için en büyük kazanan görünüyor. Rusya için büyük ve sürdürülebilir enerji ithalatçısı seçenekleri azalırken, Çin bu süreçte Rusya’dan ucuza enerji tedariki konusunda eli kuvvetlenerek ayrılacak ve kazanan ülkeler arasında yer alacak. Orta ve uzun vadede Rusya enerji ihracındaki pazar payını korusa da müşteri çeşitliliği kaybettiği için gelirleri azalacak ve sürecin limitli kaybeden ülkeleri arasında olacak. Avrupa Birliği hem ucuz olan boru hattı ile doğalgaz ithalatını kaybettiği için, hem de yeni tedarikçilerle oluşturulacak altyapılara harcanacak finansman yüzünden sürecin en çok kaybedeni olarak görülüyor” şeklinde kullandı.
