Günümüzde işverenler çalışan memnuniyetini artırmak ve iş verimliliğini yükseltmek için çeşitli yan haklar sunuyor. Bu yan hakların en yaygınlarından biri de yemek desteği Ancak yemek desteğinin nasıl verilmesi gerektiği konusunda işverenler ikilemde kalıyor: Nakit mi, yoksa yemek kartı mı daha avantajlı? Her iki seçeneğe dair tüm detaylar yazımızda.
Yemek Desteği Verme Yükümlülüğü Var mı?
İş Kanunu'na göre çalışanlara verilen ücret asıl ve giydirilmiş olmak üzere ikiye ayrılır. Asıl ücret, çalışanların emeklerinin karşılığında nakit olarak ödenmesi zorunlu olan temel maaştır. Giydirilmiş ücret ise asıl ücret üzerine eklenen prim, ikramiye ve ayni yardım gibi ödemeleri kapsar.
Yemek desteği giydirilmiş ücret kapsamında yer aldığı için kanunen zorunlu bir uygulama değildir. Bu tamamen işverenin inisiyatifine bağlıdır. Ancak günümüzde çoğu işveren çalışan memnuniyeti ve iş verimliliği açısından bu desteği sağlamaktadır. Ayrıca devlet tarafından sunulan vergi istisnalarından yararlanma imkanı da bu uygulamayı teşvik etmektedir.
Yemek Kartı Sisteminin Avantajları
Modern iş yaşamında sıkça tercih edilen yemek kartı desteği çalışanlara, işverenlere ve üye iş yerlerine birçok fayda sunmaktadır. Yemek kartı sisteminin çalışanlara olan faydalarının başında seçim özgürlüğü, bütçe yönetimi ve özel kampanyalardan faydalanma gibi unsurlar sıralanabilir. Maaşlarından ayrı bir kanaldan bakiye kullanım hakkında sahip olan çalışan bütçe kontrolünü kolaylıkla gerçekleştirebilirler. Ayrıca yemek kartı şirketine özgü kampanyalardan yararlanarak ayrıcalıklı hissedebilirler.
Yemek kartı desteğinin işverenler için faydalarının başında ise maliyet kontrolü ve vergi avantajı gelir. İşverenler dijitalleşen yemek kartı sistemleri sayesinde maliyetlerini kolaylıkla kontrol edebilir. Ayrıca SGK primi, gelir vergisi, damga vergisi ve KDV gibi vergi kalemlerinden muaf olarak %100 vergi avantajı fırsatını yakalayabilirler. Tüm bunlara ek olarak yemek kartları küçük esnaf için düzenli müşteri anlamına gelir. Sektörel araştırmalar, yemek kartı kullanımının küçük esnafa %40'a varan ek ciro sağladığını göstermektedir.
Nakit Yemek Desteğinin Avantajları
1 Aralık 2022 tarihinden itibaren Gelir Vergisi Kanunu'nda yapılan düzenleme ile nakit yemek ücretleri de istisna kapsamına alındı. 2025 yılı için günlük yemek bedeli istisnası 264 TL (KDV dahil) olarak belirlenmiştir. Ayda 22 gün çalışan bir personel için bu tutar 5.808 TL'ye karşılık gelmektedir. Ayrıca günlük 158 TL tutarında SGK işçi ve işveren priminden istisna uygulanmaktadır. Bu durumda nakit yemek desteği veren işverenler de bazı vergi avantajlarından yararlanabilmektedir. Buna ek olarak nakit yemek desteğindeki bazı dezavantajlardan bahsetmek de faydalı olacaktır.
Nakit yemek desteği çalışanların maaşlarına katkı sağlıyor gibi görünse de pratikte bazı sorunlar ortaya çıkabilir. . Bu sorunlardan ilki çalışanların nakit yemek yardımlarını maaş hesaplarına yattığı anda öncelikle kira, kredi ödemeleri gibi zorunlu giderleri için kullanma eğilimindedir. Bu durum beslenme ihtiyaçlarının ikinci plana atılmasına neden olmaktadır. Bunun sonucunda nakit yemek desteği çalışanların maaşa eklendiğinde çalışanlar için bir ek yan hak olarak görülemeyebilir. Bu durum çalışma ortamında tatminsizliğe neden olur.
Günümüzün ekonomik koşullarında yemek desteği hem çalışanlar hem de işverenler için kritik önem taşımaktadır. Nakit yemek desteği her ne kadar teoride avantajlı görünse de, uygulamada birçok riski barındırmaktadır. Yemek kartı sistemi ise hem taraflar için daha fazla avantaj sunmakta hem de toplumsal faydaya katkı sağlamaktadır.
