Sorgulayan bir vatandaş iseniz işiniz çok zor. Sorgulayabilmek için okumak, araştırmak ve öğrenmek gerekir. En basitinden objektif(!) yayın yapan medyadan beslenmek zorundasınız. Objektif yayın yapan yoksa objektif olabilmeniz için karşıt görüşlü yayınları takip etmeniz gerekir. Bu dışarıdan bakınca komik gelebilir!
Düşünelim şimdi, gazete alırken farklı fikirleri savunan iki gazete alıyorsunuz! Bazı televizyon kanallarındaki sınıflandırmalara göre söyleyecek olursak bir tane ?Yandaş? bir tane de ?Özgür? basından gazete alıyorsunuz. Haydi, bizde bir ilavede bulunalım bir tane de ?Baskı altındaki? medyadan gazete alınız.
Şu tanımlamalara bakarak bu medyaya nasıl güveneceksiniz? Öyle ya yandaşın olaylara bakış açısı özgür basından veya baskı altındaki medyadan elbette farklı olacaktır. O zaman bizlere düşen her görüşe saygı gösterip onları izlemek. Belki o şekilde edindiğimiz bilgileri zihnimizde ölçüp biçerek doğru yolu bulabiliriz.
Ölçüp biçmek de ne demek? Ölçüp biçmek sorgulamak olabilir mi? Şimdi şöyle bir düşünelim. Bir genç soldan sağa her türlü yayınlanmış kitapları okuyor. Solcu, sağcı, milliyetçi, muhafazakâr, dindar ne derseniz deyin yazarları okuyan bir genç düşünelim. Pratik hayatta bu mümkün müdür? Önce bunu soralım. Neden olmasın?
Türk Ocağı?nın ?Türk Yurdu? dergisini okuyan birisi, dini dergileri okumaz mı? Devam edelim. Dini dergileri okuyan bir kimse ?Türk Solu? gibi dergileri okuyamaz mı? İlla biz ve onlar mı olmalıdır? Farklı fikir akımlarını bilmeden, mukayese yapmadan, sorgulamadan kısaca düşünmeden nasıl doğru yolu bulacağız?
Düşünmek de yetmez. Eleştirel düşünmeliyiz. Eleştiri yapmalıyız. Eleştiri illa kusur bulmak demek değildir. Ya da kusur bulmaya çalışmak değildir. Ancak totaliter yönetimler eleştiriden korkarlar. Özgür ortamın olmadığı durumlarda kimse eleştiride bulunamaz. Hâlbuki normal demokrasilerin ve özgür ortamların vazgeçilmez şartı sorgulamadır, eleştiridir ve eleştirel düşüncedir.
Eleştirel düşünmeye sahip olmak için demek ki ?fikri hür, irfanı hür ve vicdanı hür? yani özgür nesiller olması lazım. Sahi yazımıza ?gençlik ve eleştirel düşünce? diye bir başlık atsak bugünkü gençliği tasvir etmiş olur muyuz? Zamane gençliği ve eleştirel düşünce birbirine yakışan iki terim oldu. Gençlik ve eleştirel düşünme!
Bizde ihtiyarlar gibi yapalım mı? Aman bugünkü gençlik ve eleştirel düşünce hiç birbirine yakışmıyor. Çoğu gençler düşünmenin gerekliliğine de inanmıyor. Onlar varsa yoksa akıllı telefonlar, kısa mesajlar, bilgisayar oyunları vesaire gibi boş işlerle meşguller! Ülke yansa yıkılsa umurlarında değil.
İhtiyarların tipik söylemi devam etsin. Bazı gençler ise büyük bir kıskaç içerisindeler. Kimisi paralel, kimisi kare, kimisi daire, kimisi yamuk (!) diye tanımlanabilen geometrik şekillere hapsolmuş biatçi gençler! Ben bilmez, ben düşünmez, ben anlamaz, ağabeyler, ablalar ve şeyhimiz bilir diyen gençler!
İhtiyarların görüşlerine bakarsak bir yanda zevki sefada kaybolmuş gençlik, diğer yanda aklını, beynini kullanmayan evet efendimci, biatçi, sorgulamayan gençlik! O zaman soralım. Ne olacak bu ülkenin hali? Biz de iflah olmaz negatif muhalifler gibi olduk!
İflah olmaz muhalefet nasıl bir şeydir ki? Hiçbir çare üretmeyen, muhalefet yapmayı sadece Salı günleri Meclis Grubunda konuşma yapmak zanneden muhalefet anlayışı olabilir mi? Tabi hem de nasıl olur! Benzeri hastalık Meclis dışındaki muhaliflerde de var. Eleştirel düşünme zahmetinde bulunmayan ve öğrenilmiş çaresizlik hastalığına tutulmuş muhalifler! Genelleme çok mu acımasız oldu? Siz genellemeyin!
Eğer bizler eleştirel düşünmenin öğrenilmiş çaresizlik dâhil her türlü çaresizliğin çıkış yolu olduğuna inanıyorsak gereğini yapmalıyız. Yani sorgulamalıyız. Yani farklı kaynaklardan beslenerek fikrimizi oluşturmalıyız. Tezi ve anti tezi okumalıyız. Sentezi bulmalıyız. Sentezi nasıl mı bulacağız? Tabii ki eleştirel düşünme ile!
