Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İslam Tarihi ve Sanatları Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Akın Tercanlı, TRT GAP Radyosu’nun “Mezopotamya Altın Topraklarda Yolculuk” köşesine konuk oldu.
programda, Kilis’in sokak dokusu ve kabaltılarından bahseden Tercanlı, tarihi dokusunu, geçmişinden devraldığı önemli mimari eserlerini ve sözlü kültürünü çağlar boyunca nesilden nesle aktarmayı başaran Kilis’in, büyük bir çoğunluğu yöreye özgü sarı renkli kesme taştan yapılmış eserlerle donatıldığını aktardı.
Tercanlı, Yöresel taştan inşa edilen yapıları girift bir şekilde çevreleyen ve adeta labirent benzeri bir tarihi dokuyu saran sokaklar ile iklim şartlarına göre düzenlenen mekan uzantılarının, Kilis’in zengin kültürel mirasını yansıttığını, Türk-İslam şehirlerinde karşımıza çıkan ve genellikle “korunaklı mahalle” ile “çıkmaz sokak” kavramı ekseninde düzenlenen geçit alanlarını görmenin olanaklı olduğunu söyledi. Tercanlı, şehirdeki sokakların, dar, uzun ve yolun şekline göre biçimlendirildiğinin görüldüğünü, Kilis sokaklarının, özgün dokusunu ve kendine has özelliklerini çok uzun yıllar kaybetmeden günümüze ulaştırmayı başardığını anlattı.
Kantarma, tetirbe, sabat, körü ve köprü eğmesi gibi isimlerle anılan yerleşim alanlarına Kilis ili içinde “Kabaltı” adı verildiğini belirten Tercanlı, enlemesine ve diklemesine kesişen sokak dokusu üzerinde oluşan bir geçidi ve bu geçidin üstündeki oda benzeri yaşam alanlarını kapsayan kabaltıların güvenlik endişeleriyle ortaya çıktığının düşünüldüğünü vurguladı.
Kilis’te de özgün dokusu korunmuş kabaltıları görmenin mümkün olduğunu belirten Tercanlı, Osmanlı döneminden günümüze ulaşan kabaltılara Salih Efendi Kabaltısı, Hasan Bey Kabaltısı, Şeyh Camisi Kabaltısı, Eski 7 Aralık İlkokulu Kabaltısı ve Tekke Camisi Kabaltısı’nın örnek verilebileceğini aktardı.