CEYHAN - Çukurova Üniversitesi adına, Arkeoloji Bölümü Başkanı Y.Doç.Dr.K.Serdar Girginer tarafından başlanan kazıların 2007 çalışmalarının tamamlandığı bildirildi. Ceyhan-Tatarlı Höyük?teki çalışmalar 15 Eylül-26 Ekim 2007 tarihleri arasında çok sayıda uzmanın katılımıyla gerçekleştirildi. Kazılarla ilgili Münih Üniversitesi?nden Tatarlı kazısı filoloğu Prof.Dr.Ahmet Ünal şu açıklamaları yaptı: ?Tatarlı?ya kazmayı vurmadan önce herkes gibi biz de bazı hipotezlerden hareket ettik. Bazı antik Kizzuwatna kentlerinin burada lokalize edilebileceğini düşündük ve bu düşüncelerle kazıya başladık. Açıkçası biz Tatarlı Höyük?te, Anadolu ve Kilikya?daki şahsiyetlerden biri olan büyük kraliçe Puduhepa?nın memleketi Lawazantiya?yı bulmayı ümit ediyoruz. Burada kazı yapmaya karar verilirken zaten Hitit, Hurri, Asur ve Babil metinlerinin konumuzla ilgili verdikleri bilgiler göz önünde tutulmuştur. Lawazantiya uzun bir tarih, din ve kültür geleneğine sahip bir kenttir. Burası ortaya çıkarıldığında mutlaka çivi yazılı belge verecektir ve bu belgeler Kizzuwatna?nın ilk otokton yazılı kaynaklarını oluşturacaktır. Ne var ki kesin sonuç elbette, kazılar ilerledikçe ortaya çıkacaktır. Tatarlı Höyük, Lawazantiya ile eşit olmasa bile coğrafi konumu, ona tüm Çukurova höyükleri arasında eşsiz bir pay vermektedir. Su kaynaklarının hem bolluğu, hem de yapısı bakımından Anadolu?da bir benzeri yoktur. Boyutları en az aşağı kentle birlikte 300X400 m.?dir. Bahsettiğimiz gibi alışılmışın dışında çok geniş bir alana yayılmış aşağı kenti vardır. Yapılacak kazılar bu aşağı kentte kimlerin oturduklarını, buranın bir surla çevrili olup olmadığını gösterecektir. Coğrafî konumunun ve öneminin bir diğer özelliği de Çukurova?nın çok doğusunda, yani Antitoros ve Amanos Dağlarına çok yakın, yani yaklaşık 15-20 km. mesafede bulunmasıdır. Bunun önemi çok büyüktür, çünkü bu dağ silsilelerinin hemen öbür tarafında, tarafımızdan o zamanların ?Avrupa??sı olarak adlandırdığımız yüksek uygarlıklar ülkesi Mezopotamya ve Suriye başlamaktadır. Gerçekten devrin en önemli kentleri Alalah, Tilmen-Ha??u, Gedikli, Zincirli, Ur?u, Zalpa, Halpa-Halep ve Kargamiş vs. hep bahsedilen alanlarda yer almaktadır. ?Avrupa? dünyasının içinde yer alan bu kentler, gerek boyutları, gerekse içlerinde barındırdıkları resmi, özel, dinî ve politik yapılar bakımından hakikaten Kizzuwatna ve Orta Anadolu?daki kent merkezlerine göre daha gelişmişlerdir, yani daha çok urbanistik bir yapıya sahiptirler. Dolayısıyla bu uygar dünyaya en yakın coğrafî konumda bulunan Tatarlı?nın da bu yapılaşmalardan birçoklarına sahip olmadığını kimse söyleyemez. Nitekim höyüğün en üstünde yer alan büyük taş yapı, daha şimdiden Tilmen ve Alalah?taki devasa saray ve tapınakları anımsatmaktadır. M. Ö. II. binyılda durum böyleyken, M.Ö.I. binyılda önemi daha da artmıştır. Çünkü Geç Assur kralı III. Salmanassar?dan beri (M.Ö.859) sürekli Kilikya?ya yayılmak isteyen Geç Asur kralları Amanos ve Gâvur Dağlarını aşıp ister doğudan Bahçe-Düziçi-Osmaniye üzerinden, isterlerse Beylan-İskenderun-Dörtyol-Toprakkale üzerinden Çukurova?ya ilk ayak bastıklarında, Tatarlı?yı ele geçirmek istemişlerdir. Azitawata?nın Karatepe?deki yazıtlarından da öğrendiğimiz üzere, bu kral Asur emperyalizmine karşı bu tampon bölgede müstahkem kaleler kurmuştur. Tatarlı?nın bu kalelerden birsini barındırdığından hiç kuşku yoktur. Şundan gayet eminiz ki, Tatarlı kazıları bölgede ilklerden birisi olacaktır. Mersin-Yümüktepe ve Tarsus-Gözlükule çok batıda kalmakta, ?Avrupa? uygarlığından biraz uzak düşmektedir. Uzun zamandan beri ısrarla belirttiğimiz Sirkeli?de Muwatalli kabartması dışında Hitit malzemesi veya M.Ö.II. binyıl yerleşim izleri yoktur. Orada Lawazantiya aramak boşuna uğraştır?.2007 yılı çalışmalarıyla ilgili Tatarlı Höyük Kazı Başkanı Çukurova Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Y.Doç.Dr.K.Serdar Girginer ise; ?Çukurova Üniversitesi adına, tarafımızdan başlatılan kazı çalışmaları üniversitemizin de ilk bilimsel kazısıdır. Özellikle Çukurova yerleşmelerinin boyutlarıyla göze çarpan höyükleri arasında Tarsus Gözlükule, Yüreğir Misis Höyük, Adana Seyhan Tepebağ Höyük ve Ceyhan Tatarlı Höyük bulunmaktadır. Bunlar mutlaka Hitit ve çevre kültür bölgelerinin yazılı metinlerinden bilinen henüz isimleri tespit edilememiş olan 50?den fazla Kizzuwatna kentlerinden en önemlilerine aittir. Tatarlı Höyük?te bu sene yapılan çalışmalarda, belki saray belki de bir tapınak olabilecek büyük bir yapı açılmaya başlanmıştır. Ele geçen küçük buluntular ve seramiklere göre şimdilik M.Ö.II.binyılda ilk yapımı başlamış olan yapının, daha sonra Demir Devrinde de kullanılmış olduğu görülmektedir. Höyükte ve çevresinde yaptığımız araştırmalarda Neolitik çağ ile Bizans dönemi arasında kesintisiz iskânı olan höyük, bu bölgede en önemli yerleşmelerden birisi olmaya adaydır. Zaten aşağı kentinin varlığı ve höyük tepesinde yar alan akropolüyle de bu savımız desteklenir niteliktedir. Önümüzdeki yıllarda Tatarlı Höyük çalışmaları hem Çukurova?nın, hem de tüm Doğu Akdeniz bölgesinin iskân tarihine açıklık getirecek, yeni sonuçlar tüm bilinenleri tekrar gözden geçirmemizi zorunlu kılacaktır. Tatarlı Höyüğün, Büyük Hitit Kralı III.Hattusili?nin eşi Hurri kökenli Büyük Kraliçe Puduhepa?nın memleketi Lawazantiya olduğunu düşünüyoruz. Bu yerleşmenin Lawazantiya kenti ile özdeş olup olmadığını önümüzdeki yıllarda yapacağımız kazılar çözüme ulaştıracaktır. 2008 yılı kazı sezonunun en az 4 ay sürmesi planlanmaktadır. Tabi ki, bu programın gerçekleşebilmesi sponsorların desteği ile mümkün olacaktır?.
