Yazının başlığına bakınca, insanın hiçbir şey yazası gelmiyor. Yok yok çok şeyler yazası geliyor. Dert kelimesinin kökeninden mi başlasak acaba!Büyük ihtimalle Farsçadan dilimize geçmiştir. Türk Dil Kurumunun (TDK) sözlüklerinden incelemeye gerek yok herhalde. Var mı? Sanki akademik makale mi yazıyoruz ki, sadece sizlerle hasbihal edip biraz dertleşelim, istiyoruz. Dertleşelim deyince aklıma dertle ilgili bir sürü özlü sözler geldi.
O sözlerden birkaç tanesini yazalım mı? Yazalım ama o sözlerin ne felsefi ne de tasavvufi derinliklerine dalmayalım.Bilmediğimiz alanlara dalıp da boğulmayalım. En iyisi ata sözleri ile yetinelim. İlk söz “Dert ağlatır, aşk söyletir.” Bu söz Üstat Necip Fazıl’ın aşağıdaki satırlarını hatırlattı. Haydi şimdi o satırları okuyalım.
“Hayatın çilesine tahammül gerek,
Değil mi ki sefa ile cefa müşterek.
Sizce ağlamak için göz yaşı mı gerek ?
Bazen dertliler de ağlar ama gülerek!”
Allah, Allah, ben de çok gülerim ama, anlamadım! Benim de mi bir derdim var ki, göz yaşı ile değil de gülerek ağlıyorum! Tövbe tövbe ben kendimi niye bu konuya karıştırdım ki?
Belki de şu sözden dolayıdır; “Dertsiz baş (kul) olmaz” Hah şimdi anladım. Demek ki dertsiz insan yok imiş! Hele şu sözlere bakın; “Dertsiz baş, mezara taş” “Dertsiz baş, bostan korkuluğundadır” Yani dünya hayatının dertleri ölünceye kadar bitmez. Mezar taşı ile temsil olunan baş dertsizdir. Son olarak şöyle diyebiliriz dertsiz baş ancak bostan korkuluğu gibi cansız sembollerde bulunur! Abari, yazı nerelere gidiyor? Abari yerine abo da diyebilirdik!
Gerçekten Şah Hatayi (Hatai) mahlası ile bilinen Şah İsmail’in (1487-1524) nakarat satırı ne kadar anlamlı değil mi? Aslında, Şah Hatayi’nin “Muhabbet bağında bir gül açıldı” ile başlayan bu şiirinin tamamını da köşemize alabilirdik. Ama bu şiirin tamamını okuma ve sadece okuma değil Türkü/İlahi gibi değişik sözlü versiyonlarını dinleme işini de sizlere bırakıyoruz. Eminim çoğunuz okumuş veya dinlemişsinizdir de biz yine hatırlatma yapmak istedik.
Gördünüz mü? Dert kelimesine takıldık kaldık! Geçelim dert kelimesini de, sözlerin genel anlamına bakalım. Yazımızın başlığından yola çıkarak sizlere soralım, bin dermana değişmeyeceğiniz, bir derdiniz var mıdır? Veya şöyle soralım bir insanın bin dermana değişmeyeceği bir derdi olabilir mi? Hayret işin içinden çıkamıyorum! Ya siz? Sizler çıkabiliyor musunuz? En iyisi “Bir derdim var bin dermana değişmem” deyişini mırıldanmaya devam edelim. Belki de gelecek yazılarımızın birinde ve de sizlerin yardımıyla bu konuyu tekrar ele alırız! Bu sefer gerçek hayatımızdan somut örnekler vererek açıklamaya çalışırız.
