Bireysel başvuru, Anayasada güvence altına alınmış, aynı zamanda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ve buna ek Türkiye?nin taraf olduğu protokoller kapsamındaki temel hak ve özgürlüklerden herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiasıyla başvurabilecek bir hak arama yoludur.
Anayasa Mahkemesi 23/9/2012 tarihinden sonra kesinleşen nihai işlem ve kararlar aleyhine yapılacak bireysel başvuruları inceler.
Bireysel başvuru bizzat başvurucu, kanuni temsilcisi ya da avukatı tarafından yapılabilir.
Bireysel başvuru, 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ve Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü?nde (İçtüzük) gösterilen kurallara uygun şekilde ve resmî dilde yapılır.
Başvurular, İçtüzük ekinde örneği bulunan ve Anayasa Mahkemesinin internet sitesinde yayımlanan başvuru formu kullanılarak yapılır.
Bireysel başvuru için harç da yatırılmalıdır. Başvurucunun adli yardım talebini başvuru formunda açıkça dile getirmesi ve harcı ödeme imkânından yoksun bulunduğunu ispatlayan belgeleri forma eklemesi gerekmektedir.
Bireysel başvurular, Anayasa Mahkemesine doğrudan müracaatla ya da mahkemeler veya yurt dışı temsilcilikler vasıtasıyla yapılabilir; ama posta ile yapılamaz.
Başvuru formunda başvurucunun vatandaşlık numarası, iletişim bilgileri yanı sıra genel olarak da şu bilgiler de yer almalıdır:
- a) Kamu gücünün ihlale neden olduğu iddia edilen işlem, eylem ya da ihmaline dair olayların tarih sırasına göre özeti
- b) Bireysel başvuru kapsamındaki haklardan hangisinin hangi nedenle ihlal edildiği ve buna ilişkin gerekçeler ve delillere ait özlü açıklamalar
- c) Başvurucunun güncel ve kişisel bir temel hakkının doğrudan zedelendiği iddiasının dayanakları
ç) Başvuru yollarının tüketilmesine ilişkin aşamalar
- e) Başvuru yollarının tüketildiği veya başvuru yolu öngörülmemişse ihlalin öğrenildiği tarih
- f) Başvurucunun talepleri
Başvurucunun tazminat talebi varsa uğranılan zarar ve buna ilişkin belgeler de başvuruya eklenmelidir.
Başvuru evrakında herhangi bir eksiklik bulunması hâlinde bu eksikliklerin giderilmesi için başvurucu veya varsa vekiline on beş (15) günü geçmemek üzere bir süre verilir, on beş (15) gün içerisinde geçerli bir mazereti olmaksızın eksikliğin giderilmemesi durumunda başvurunun reddine karar verilir.
Bireysel başvurunun başvuru yollarının tüketildiği tarihten, başvuru yolu öngörülmemişse ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz (30) gün içinde yapılması gerekir. Mücbir sebep veya haklı bir mazeret nedeniyle süresi içinde bireysel başvuruda bulunamayanlar, mazeretin kalktığı tarihten itibaren on beş (15) gün içinde ve mazeretlerini ispatlayan belgelerle AYM?ye başvurabilir.
Av. Ahmet SALGUT www.ahmetsalgut.com
