Prof. Dr. Mustafa Fedai Çavuş

Cumhuriyetin Yüz’ü

27.10.2023 11:37:00

Cumhuriyetin Yüz’ü

Tarih 28 Ekim 1923…

Atatürk anılarında Cumhuriyetin ilanından bir gün önce yaşananları şöyle anlatıyordu;

"Gece olmuştu... Çankaya'ya gitmek üzere Meclis binasından ayrılırken, koridorlarda beni beklemekte olan Kemalettin Sami ve Halit Paşa'lara rastladım. Ali Fuat Paşa, Ankara'dan hareket ederken bunların Ankara'ya geldiklerini o günkü gazetede 'Bir Uğurlama ve Bir Karşılama' başlığı altında okumuştum. Daha kendileriyle görüşmemiştim. Benimle konuşmak üzere geç vakte kadar orada beklediklerini anlayınca, akşam yemeğine gelmelerini, Milli Savunma Bakanı Kazım Paşa vasıtasıyla kendilerine bildirdim. İsmet Paşa ile Kazım Paşa'ya ve Fethi Bey'e de Çankaya'ya benimle birlikte gelmelerini söyledim. Çankaya'ya gittiğim zaman orada, beni görmek üzere gelmiş bulunan Rize Milletvekili Fuat, Afyonkarahisar Milletvekili Ruşen Eşref Bey'lerle karşılaştım. Onları da yemeğe alıkoydum. Yemek sırasında 'Yarın Cumhuriyet ilan edeceğiz' dedim.”

Cumhuriyet'in ilanı ile "Egemenlik kayıtsız, şartsız milletindir" ilkesi de artık devlet yönetiminde ana ilke olarak ortaya konulmuş oldu.

Mustafa Kemal Atatürk 29 Ekim 1923 günü mecliste Cumhuriyetin ilanı sonrasında yapılan Cumhurbaşkanlığı seçiminde Cumhurbaşkanı olarak seçildi. İlk konuşmasında şunları söylüyordu.

"Efendiler; asırlardan beri haksızlığa ve zulme uğramış olan milletimiz, Türk milleti, gerçekte soydan sahipbulunduğu yüksek kabiliyetlerden yoksun zannediliyordu.

Son yıllarda milletimizin fiili olarak gösterdiği kabiliyet, istidat ve kavrayış kendi hakkında kötü düşünenlerin ne kadar gafil ve ne kadar gerçeği görmekten uzak, görünüşe aldanan insanlar olduğunu pek güzel ispat etti.

Milletimiz kendisinde var olan vasıfları ve değeri, hükümetin yeni adıyla medeniyet dünyasına çok daha kolaylıkla gösterebilecektir. Türkiye Cumhuriyeti, dünya devletleri arasında tuttuğu yere layık olduğunu eserleriyle ispat edecektir. Türkiye Cumhuriyeti mesut, muvaffak ve muzaffer olacaktır."

Cumhuriyetin ilasnı üzerinden geçen 10 yılın sonunda, Atatürk söylevinde gururla konuşuyordu;

Türk Milleti;

Az zamanda çok ve büyük işler yaptık. Bu işlerin en büyüğü, temeli Türk kahramanlığı ve yüksek Türk kültürü olan Türkiye Cumhuriyeti'dir.

Fakat yaptıklarımızı asla kâfi göremeyiz. Çünkü daha çok ve daha büyük işler yapmak mecburiyetinde ve azmindeyiz. Yurdumuzu dünyanın en mâmur ve en medenî memleketleri seviyesine çıkaracağız. Milletimizi en geniş refah vasıta ve kaynaklarına sahip kılacağız. Millî kültürümüzü muasır medeniyet seviyesinin üstüne çıkaracağız.

Bunun için, bizce zaman ölçüsü geçmiş asırların gevşetici zihniyetine göre değil, asrımızın sürat ve hareket mefhumuna göre düşünülmelidir. Geçen zamana nispetle, daha çok çalışacağız. Daha az zamanda, daha büyük işler başaracağız. Bunda da muvaffak olacağımıza şüphem yoktur. Çünkü, Türk milletinin karakteri yüksektir. Türk milleti çalışkandır. Türk milleti zekidir. Çünkü Türk milleti millî birlik ve beraberlikle güçlükleri yenmesini bilmiştir. Asla şüphem yoktur ki, Türklüğün unutulmuş büyük medenî vasfı ve büyük medenî kabiliyeti, bundan sonraki inkişafı ile, âtinin yüksek medeniyet ufkunda yeni bir güneş gibi doğacaktır.

Aradan geçen 100 yıl sonunda hedeflerin bir kısmına ulaştık bir kısmına ulaşmak için çalışıyoruz.

Yüz yılda milletimiz ve ülkemiz pek çok sorunlarla ve sıkıntılarla mücadele etti.

Dünkü düşmanlar hala düşman ve fırsat kollamaya devam ediyor.

Bize düşen görev daha çok çalışmak ve uyanık kalmak.

İlmin ve aklın gereklerine göre milleti ve ülkeyi medeniyetler mücadelesinde zirveye taşımak.

Milli şuurla ve çağın ilmiyle donatılmış genç nesiller, Türk Milletinin ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilelebet varlığının teminatı olacaktır.

Biliyoruz ki, damarlarımızdaki asil kan her daim akmaya devam etmektedir.

Cumhuriyetin 100. Yılına ithafen yazmış olduğum şiirle bitirelim

ADIMIZ TÜRK NESLİMİZ TÜRK

Çağ açıp kapayan büyük millet

Kurduk tarih boyunca hep devlet.

Çağlarca hür yaşadık hür öldük.