Konut kira geliri elde eden mükellefler genelde ya bu beyanı nasıl yapacaklarını bilmiyorlar ya da eksik bilgi sebebiyle beyanname vermeden gelirlerini bildirmeme yoluna gidiyorlar. Bu durum süregelen bir durumda devam ederken hem birkaç milyon lira vergi ziyaa uğramış oluyor hem de yükümlülükler yerine getirilmemiş oluyor. Sonrasında mükellef hem vergi hm de bir kat vergi ziyaı cezası ile karşı karşıya kalabiliyor. İşte bu sebeple bu yazımızın konusunu konut kira gelirlerinin beyanının nasıl gerçekleştirileceği hususu oluşturmaktadır.
2022 yılının Kasım ayı itibariyle gayrimenkul sermaye iradı olan mükellef sayısı iki milyonun aşmış durumdadır. Bu demek oluyor ki, iki milyonu aşkın mükellef evini, işyerini ya da çeşitli mal veya hakkını kiraya vermek suretiyle gelir elde etmektedir.
Konut Kira Gelirlerinde Uygulanacak İstisna: Konutların kiraya verilmesinden elde edilen ve 2022 yılı için yıllık tutarı 9.500 TL’nin altında olan konut kira gelirlerinin vergi dairesine beyan edilmesine ve üzerinden herhangi bir vergi ödenmesine gerek bulunmamaktadır. Belirttiğimiz bu tutar, 2022 yılı için geçerli olan “konut istisnası” tutarı olup her yıl güncellenmektedir. Bu tutarın üzerinde elde edilen konut kira gelirlerinin ise istisna tutarı düşüldükten sonra kalan kısmın beyan edilmesi gerekecektir.
Burada dikkat edilmesi gereken hususlar ise, konut sahiplerinin vergiye tabi başkaca gelirlerinin olup olmadığı ve mükellefiyet durumlarıdır. Gelirlerini beyan etmekle mükellef olan tacir, çiftçi ve serbest meslek erbaplarının ilgili istisnadan faydalanmaları mümkün değildir. Konut kira geliri elde eden bu kişiler elde ettikleri konut kira gelirleri tutarı ne olursa olsun vergi dairesine beyan etmek ve hesaplanacak gelir vergisini ödemek zorundadırlar.
Aynı Konuta Birden Fazla Kişinin Sahip Olması Halinde Beyan:İstisna hakkı konut bazlı değil de mükellef bazlı olduğu için aynı konuta birden fazla kişinin sahip olması halinde her kişi, elde edilen yıllık kira gelirinden kendi payına düşen kısmı için bir kıyaslama yapması gerekmektedir. Örnek verecek olursak, bir konuta 3 kişinin sahip olması durumunu ve konutun aylık kira gelirinin ise2022 yılında 1.500 TL olduğunu düşünelim. Yıllık kira geliri 18.000 TL olan konutun sahibi olan her kişi, kendi payına 6.000 TLtutarında gelir elde etmektedir. Bu durumda, istisnadan faydalanma hakkı olan bir kişi istisna haddi (2022 yılı için 9.500 TL) altında elde ettiği kira gelirini hiç beyan etmeyecektir. Eğer konutun sahiplerinden birisi tacir, çiftçi veya serbest meslek erbabı ise bu kişi konut istisnasından yararlanamayacağından elde ettiği konut kira gelirinin tamamını beyan edecektir ve vergisini ödeyecektir.
Konut Kiralarının Tahsil Edilememesi Durumu: Kiracısı ile kira kontratı imzalayıp belli bir tutar üzerinden anlaşan fakat sonrasında kirasını tahsil edemeyen konut sahipleri beyanname verecekler mi? Kira gelirleri için vergi mevzuatımız tahsil esasını benimsediğinden, tahsil edilemeyen kira gelirlerinin beyan edilmesi de gerekmemektedir. Fakat ilgili yılda tahsil edilemeyen kira gelirlerinin daha sonraki yıllarda tahsil edilmesi halinde, daha önce beyan edilmeyen bu kira gelirleri, tahsil edildikleri yılın kira gelirleri ile birlikte beyan edilecektir.
Yapılan Giderlerin İndirimi: En önemli konuların başında, konutlar için yapılacak harcama ve giderlerin kira gelirlerinden indirilip indirilememesi gelmektedir. Konut sahipleri, sahibi oldukları konutlar için katlandıkları bakım, onarım, tadilat, sigorta vb. giderleri, elde ettikleri kira gelirlerinin beyan edilmesi sırasında indirim konusu yapabilirler. Bunun yanı sıra, günümüzde sıkça başvurulan bir yöntem olan kredi çekme yoluyla konut sahibi olunması halinde, kiraya verilen bu konutlardan elde edilen kira gelirlerinden, krediler için ödenen faizlerin indirim konusu yapılması da mümkündür. Diğer yandan, satın alınan konut için ödenen bedelin %5’i, satın alma tarihinden itibaren 5 yıl süreyle, elde edilecek kira gelirlerinden indirilebilmektedir. Son olarak; sahibi olduğu konutunu kiraya vererek başka bir konutta kirada oturan kişiler; ikamet ettikleri konut için ödedikleri kiraları, elde ettikleri kira gelirlerinden indirim konusu yapabileceklerdir.
Bir başka yazımızda görüşmek dileğiyle, sağlıcakla kalın.
