Bugünkü yazımızda bilimsel araştırmalardan yola çıkarak Türkiye’de vergi politikalarının seçmen davranışı üzerindeki etkileri üzerine kısa bir değerlendirme yapacağız. Bildiğiniz üzere Türkiye’de her beş yılda bir genel ve yerel seçimler yapılmaktadır. Seçim süreçlerinde siyasi partilerin ise topluma yönelik ekonomik, siyasal ve psikolojik vaatlerde bulunmaktalar. Ekonomik anlamda verilen sözler ise bu vaatlerin başında gelmektedir. Toplum gelecekte ekonomik açıdan yaşayacağı ortamı tahlil etmekte ve siyasal anlamda tercihini bu ve bunun gibi birçok kriteri gözden geçirerek gerçekleştirmektedir. Vergi politikaları açısından ise bu durum seçmenin siyasal görüşü, fayda maksimizasyonu, kişilerin ekonomik yapısı, ekonomik anlamda politikadan beklentiler açısından ele alındığında karmaşık bir hâl almaktadır.
Seçmen, siyasi mekanizmaların karar alma süreçlerinde etkili olan ve bu kararlarını oylama sayesinde onaylama ya da sorgulama hakkına sahip olan kişilerdir. Seçmenler, siyasi partilerin ya da hükümetin faaliyetlerini göz önüne alıp oy vererek tercihini dile getirebilmekte ve bu bakımdan siyasi kararların şekillenmesinde rol alabilmektedirler.
İhsan Cemil Demir tarafından 2013 yılında yapılan bir çalışmada seçmen tercihlerinin oluşumunda vergilerin rolünü ele alınmıştır. Türkiye genelinde yapılan anket çalışmasından elde edilen verilere göre, vergi mükelleflerinin yaklaşık %33’ü vergi yüklerini azaltacak siyasi partilere oy vereceğini belirtmiştir. Aynı zamanda gelir düzeyi, vergi yükü ve vergi ahlakı gibi faktörlerin deseçmen tercihleri üzerinde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Bir başka çalışma olan Vergilerin Seçmen Davranışları Üzerindeki Etkisiadlı çalışmada vergilerin seçmen davranışları üzerindeki etkisine yönelik öncelikle demografik unsurlar ele alınmıştır. Bu kapsamda yaş ve eğitim düzeyinin seçmenler üzerinde ne derecede etkili olduğu incelenmiştir. Yaş düzeyi arttıkça seçmenlerin belli bir ideolojik düşünceye sahip olduğu ve bu düşünce doğrultusunda karar aldığı görülmüştür. Genç seçmenlerin ise vergilerin düşük düzeyde belirlenmesi durumunda siyasi tercihlerinin değişebileceği; orta ve üstü yaş grubunda ise vergiler azaltılsa bile siyasi tercihler üzerinde herhangi bir etki ortaya çıkmayacağı çalışmanın sonuçları arasındadır.Yapılan çalışmada ayrıca, eğitim düzeyinin seçmen davranışları üzerindeki etkisi, demografik unsurlar kapsamında ele alınmış ve eğitim düzeyi yüksek bireylerin vergi oranlarının düşürülmesine karşı daha duyarlı olduğutespit edilmiştir.
Genel olarak seçmenlerin siyasi tercihte bulunurken vergileri göz ardı etmediği görülecektir. Seçmenler, adaletli bir vergi sistemi olmasını ve vergilerin açık ve anlaşılır bir biçimde uygulanmasını istemekte ve bu kapsamda adil bir vergi reformu sağlayacak siyasi partilerden yana tercihlerini kullanabileceğini belirtmektedirler. Ödenen verginin şeffaf bir şekilde kamu hizmeti olarak kendilerine dönmesini isteyen seçmenler yönetimlerden bu şeffaflığı beklemekte ve oy tercihlerini buna göre şekillendireceklerini ifade etmektedirler.
Vergilerin seçmenlerin tercihlerinde yadsınamaz bir öneme sahip olduğu ortadadır. En nihayetinde seçmenler vergiyi bir vatandaşlık görevi düşünmektedirler Ancak seçmenler vergiye kutsallık atfetmekte ve kamu harcamalarının karşılığı olarak görmekle beraber;ödenilen vergilerden dolayı oy tercihlerinde negatif bir etkinin de ortaya çıkabileceği düşünülmelidir. Bu nedenle adaletli bir vergi sistemi, adil bir vergi reformu ve vergilerin şeffaf bir şekilde harcanması gerçekleştirdiği takdirde seçmenlerin daha istekli bir biçimde vergilerini ödemeye devam ettikleri görülecektir. Böyle bir durumda seçmenlerin siyasi tercihlerini kendi faydalarıyla örtüştüren partilerden yana kullanacakları ifade edilebilir.
Türkiye bu süreçte bir genel seçim gerçekleştirmekte ve iktidar ve muhalefet partileri vergi politikaları bağlamında vaatlerini açıklamaktadırlar. Seçmenlerin büyük kesimini ilgilendiren bu politikaların seçmenler üzerinde yarattığı etki iyi analiz edilmeli ve politikaların doğru uygulanması gerekmektedir. Bir başka yazımızda buluşmak dileğiyle...
