Zirai Faaliyetin Konusu
Değerli okuyucularımız, bu yazımızın konusu zirai kazançta vergileme. Bilindiği üzere gelir vergisi, mükellefin bir takvim yılında elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarları üzerinden alınan bir vergidir. Gelir vergisinin konusuna giren kazanç türlerinden birisi de zirai kazançlardır. Zirai kazançlar, genel manada tarım ve hayvancılıktan elde edilen gelirleri kapsamaktadır.
Gelir Vergisi Kanununun 52. Maddesinde, zirai faaliyetten doğan kazançların zirai kazanç olduğu belirtilmiştir ve zirai kazanç, zirai faaliyeti arazide, deniz, göl ve nehirlerde, ekim, dikim, bakım, üretme, yetiştirme ve ıslah yollariyle veyahut doğrudan doğruya tabiattan istifade etmek suretiyle nebat, orman, hayvan, balık ve bunların mahsullerinin istihsalini, avlanmasını, avcıları ve yetiştiricileri tarafından muhafazasını, taşınmasını, satılmasını veya bu mahsullerden sair bir şekilde faydalanılmasını ifade eder, olarak açıklanmıştır. Ayrıca bazı nebat ve hayvan çeşitlerinde üretimin doğrudan doğruya arazi üzerinde yapılmaması zirai faaliyetin mahiyetini değiştirmeyecektir.
Aşılama yaptırmak maksadıyla erkek damızlık beslenmesi ile çiftçiye ait her türlü ziraat makina ve aletlerinin başka çiftçilerin zirai ürünlerin işlerinde çalıştırılması da gelir vergisi kanununa göre zirai faaliyetlerden sayılmaktadır.
Zirai faaliyetlerden elde edilen mahsullerin değerlendirilmeleri maksadıyla ve zirai ürüne bağlı olarak işlenmesi de zirai faaliyete girmektedir. Ancak, bu iş, aynı işletmenin bir parçasını teşkil eden bir işletmede meydana geliyorsa, bu işin zirai faaliyet sayılabilmesi için işletmenin sınai bir kurum önemi ve genişliğinde olmaması ve faaliyetini, parçasını teşkil ettiği işletmenin mahsullerine ayırması şarttır.
Satışların dükkân ve mağaza açılarak yapılması halinde ise, mahsullerin dükkân ve
mağazaya gelinceye kadar geçirdikleri safhalar zirai faaliyet sahasında kalacaktır. Çiftçiler
tarafından doğrudan doğruya zirai faaliyetleri ile ilgili alım satım işlerinin gerçekleştirilmesi için açılan yazıhaneler, faaliyetleri bu mevzu ile sınırlı kalmak şartıyla dükkân ve mağaza sayılmayacaktır.
Vergilendirme anlamında bir çiftçiye veya ortaklığa ait olup aynı köy sınırları içinde veya birbirine bitişik arazi üzerinde yer alan veya ürünlerin şartlarına göre birbirine bağlılık ve beraberlik içeren işletmeler tek işletme sayılmaktadır.
Vergilendirme
Çiftçilerin elde ettikleri zirai kazançlar, bu Kanunun 94 üncü maddesine göre
hasılatları üzerinden tevkifat yapılmak suretiyle vergilendirilir. 54 üncü maddede yazılı
işletme büyüklüğü ölçülerini aşan çiftçiler ile bir biçerdövere veya bu mahiyetteki bir motorlu araca veya on yaşına kadar ikiden fazla traktöre sahip olan çiftçilerin kazançları gerçek usulde tespit olunarak vergilendirilecektir ve bu mükellefler gelir vergisi beyannamesi vereceklerdir. Kazançları gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçiler ise kazançları için beyanname vermeyeceklerdir.
Çiftçinin kendisine ait olan ancak ziraî işletmeye dâhil edilmeyen biçerdöver veya bu mahiyetteki bir motorlu araç veya on yaşına kadar ikiden fazla traktörün başka yerlerde işletilmesinden dolayı elde edilen gelirler ticarî kazanç hükümlerine göre vergilendirilecektir.
Kazançları gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçiler, vergi dairesine yazılı olarak istemde bulunacaklardır ve izleyen vergilendirme dönemi başından gerçek usule geçebileceklerdir. Yeni işe yeni başlayanlar ise, işe başlama tarihinden itibaren gerçek usule geçebileceklerdir.
Gelir Vergisi Kanununun 54. maddesinde yer alan yazılı ölçüleri aşanlar
müteakip vergilendirme dönemi başından itibaren gerçek usulde vergilendirileceklerdir. Gerçek usule tabi olanlardan bu ölçülerin altında kalan mükellefler, müteakip vergilendirme dönemi başından itibaren hasılatları üzerinden tevkifat yapılmak suretiyle vergilendirileceklerdir.
Kısaca zirai kazançta vergileme konusunu ele aldık. Diğer yazımızda görüşmek ümidiyle…
