Gelen Ermenilerin sayısı kısa zamanda 12.000’e çıkmış idi. (6)
Fransız kuvvetleri 11 Aralık 1918 günü Dörtyol’u işgal etti. İşgalin ilk gününden itibaren Ermeniler yağma, talan ve katliama girişti.
Dörtyol Takım Komutanı Yüzbaşı Hasan (Germen), Cebelibereket Osmaniye Jandarma Tabur Komutanlığına gönderdiği yazı ile “Özerli Müslümanların evlerini terk ettiğini, mallarının yağma edildiğini, Karakeselilerin de korku ve heyecan içinde beklediğini, acilen Jandarma gönderilmesi gerektiğini bildirdi.
Dörtyol Kaymakamı Mithat Bey, Cebelibereket Mutasarrıflığına çektiği 2 Ocak 1919 tarihli telgrafında; 5 evin yağmalandığını, 4 evin ve 2 dükkânın yakıldığını, korkudan ahıra saklanan 12 kadın, birkaç kız ve 4 erkekten 2 erkeğin dışarı çıkarılarak kurşunlandığını, yolda duran birkaç Müslümanın, 2 evde 60 ve 65 yaşında 2 kadının öldürüldüğünü, 16 sığırın ve 2 kısrağın itlaf edildiğini bildirdi. (7)
Ermeni zulmüne tahammül edemeyen Dörtyol/Özerli Köyü’nden 3 kişilik bir heyet (Hacıhüseyinoğullarından Emin Hoca, Ali Göğe Hasan ve Çaylı Köyünden Mehmet Bey) Halep’teki İngiliz Kuvvetleri Komutanlığına gitti. Dörtyol’da yapılan zulüm ve işkenceleri şikâyet etti.
İngiliz Komutanlığının gönderdiği bir Hint müfrezesi ile Dörtyol’da kısa bir süre için huzur sağlanabildi.
Dörtyol’da İlk Kurşun
Cebelibereket Sancağı’nın bir ilçesi olan Dörtyol’un Özerli Köyü’nde Ermeni zulmüne karşı çıkan Muhtar Şeyhmuszade Mehmet Ağa, Aza Abdülkadir Ağa ve Aza Yusuf Ağa Ermeniler tarafından elleri bağlı götürülerek İşgal Komutanlığının önünde süngü ile şehit edildi.
Bu olaylar masum halkı çok incitmişti.
19 Aralık 1918 günü Özerli Köyü’nden Ömer Hoca Oğlu Mehmet Çavuş’un komşusunun evine gelen biri kadın üç Ermeni, 1915 tehcirinde bıraktıkları keçilerine karşılık evin sürüsünü götürmek istedi. Eski bir Osmanlı çavuşu olan Kara Mehmet, çıkan çatışmada iki Ermeni’yi öldürüp Karakese Köyü’ne gitti. Köylülerle birlikte yola taşlar koyarak kurduğu barikatı siper etti. Kendisini almaya gelen Fransız müfrezesiyle çatışmaya girdi.
Bu çatışmada 15 kadar Ermeni etkisiz hale getirildi.
Fransız işgalinde meydana gelen bu olaylar hakkında bilgi isteyen Dörtyollu Araştırmacı Kadir Aslan’ın dilekçesi üzerine Genel Kurmay Başkanlığı Askeri Tarih ve Stratejik Etüd Başkanlığı’nın Hatay Valiliğine gönderdiği 29 Ocak 1992 tarih ve ATASE 3214-4-92 sayılı yazısı ve ekindeki 27.1.1992 tarihli uzman raporunda şöyle denildi.
“Uzman raporu ve konuyla ilgili Başbakanlık yayınlarının tedkiki neticesinde, 1. Dünya Savaşı’ndan sonra galip devletlerin yurdumuzda ilk işgal ettiği yerlerin İskenderun ve Dörtyol olduğu, bu düşmana karşı ilk direniş hareketlerinin yine bu bölgede başladığı, buna bağlı olarak da ilk silahlı direniş hareketinin de 19 Aralık 1918’de Dörtyol ilçesi Karakese köyünde gerçekleştiği tesbit edilmiştir” (8)
Dörtyol/Karakese Köyü’ndeki bu direniş “milli mücadelede ilk kurşun” olarak tarihe geçti
1-Yrd. Doç. Dr. Süleyman Hatipoğlu, Filistin Cephesi’nden Adana’ya Mustafa Kemal Paşa, Yeditepe yy. İst-2009, s.55 (Yazarın notu: Mekke’nin fethinden sonra Peygamber efendimizin nefis mücadelesinin önemini belirtmek için söylediği “harb-i sağir” ifadesi daha sonra anlamlı bir darbımesel haline gelmiştir.)
2-Yrd. Doç. Dr. Süleyman Hatipoğlu, age s.79
3-Tevfik Kısacık-A. Nadir Işısağ, Bağdat-Berlin Hattında Kırılma Noktası; Belemedik Toros Tünelleri, Siemens yay. Ankara-2014 s.126
4-Ahmet Akbaş, İşgal Çantası, Neyir Matbaacılık, Ank.2012, s.53
5-Türk İstiklal Harbi, Güney Cephesi, Gn. Kur. Bşk. Yay. Ank-1966, s.37
6-Yard. Doç. Dr. Süleyman Hatipoğlu, “Doğu Meselesi ve Milli Mücadelede Osmaniye” makalesi, Atatürk Araştırmaları Merkezi Mart–1999 (Ayrı basım)
7-Mehmet Akif Terzi-Ahmet Ergün, Kinet’ten Ümraniye’ye Osmanlı Belgelerinde Dörtyol, Dörtyol Bel yy, 2012, s.390
8-Kadir Arslan, Milli Mücadelede İlk Kurşun ve Dörtyol, Dörtyol Bel. Yay. Dörtyol-2008